راک ؛ اعتراض یا صلح خواهی؟

درمورد تعریف موسیقی راک، از چند زاویه می‌توان به آن نگاه کرد. تعریف تئوریک که شامل قوانین تئوری موسیقی می‌شود، مبحثی تخصصی است و در این مقال نمی‌گنجد.

تعریف تاریخی که شامل تاریخچه موسیقی می‌شود و طبق آنچه در دایره المعارف بریتانیکا آمده، به صورت کاملاً فشرده می‌توان گفت موسیقی ای است که در دهه ۵۰ میلادی از تلفیق موسیقی بلوز، کانتری و جَز متولد شد، به نام راک‌اند رول، که طی آن دهه و دهه ۱۹۶۰ با ظهور گروه‌های بزرگی به نوعی تکامل یافت و در دهه ۶۰ به طور مشخص موسیقی راک نام گرفت و از آن پس زیرشاخه‌های خود را یافت. از دیدگاه‌های فلسفی و اجتماعی نیز دارای تعاریف گسترده و وسیعی است که هر یک نیاز به بحث مفصل و طولانی دارد.

در مورد کاربرد راک در ایران می‌توان به روح و شخصیت این موسیقی اشاره کرد. چرا که، همان کارکردی را داشته، که درخاستگاه خود وهرجایی که این سبک در آن پا گرفته و ارائه شده، داشته.
نیاز جامعه و بویژه جوانان به نوعی شناخت از محیط اطراف خود از زاویه‌ای جدیدتر و عمیق‌تر از آنچه در زندگی روزمره با آن مواجه هستند و بعضاً به خوردشان داده می‌شود در این میان قابل توجه است؛ و همچنین نیازِشنیدنِ حقایقی تلخ و شیرین از زندگی که شاید خودشان توانِ فریادش را ندارند. نیاز به موسیقی ای را که به نوعی بخش عمیق‌تر و جدی تری تحت تأثیر قرار می‌دهد، هم نباید فراموش کرد.
سؤالی که اغلب مطرح می‌شود این است که آیا موسیقی راک تنها یک موسیقی اعتراضی است!؟ در حقیقت اعتراض، یکی از نخستین ویژگی‌های پیدایش این سبک است، ولی نه، تنها ویژگی. سه مضمونِ آزادی، صلح و عشق در یک دهکده جهانی را از دیدگاهِ فلسفی موسیقی راک، می‌توان نخستین و مهم‌ترین اهداف موسیقی راک به شمار آورد که گاهی با صداهای بلند و خشن مطرح می شوند و گاهی هم در کمال آرامش و متانت که هر کدام زیر شاخه‌های متعدد و متنوعی از این سبک را ارائه می‌کنند.
در مورد چرایی گرایش بیشتر نسل امروز به موسیقی راک، غیر از مواردی که به شکل نیازهای ساختاری جامعه به آن اشاره شد، باید به مشکلات و مسائلی که خاص جغرافیای ایران است نیز به طور جدی توجه کرد.

از جمله تمرکزی که به شکل کاملاً هدفمند و سازماندهی شده روی ارائه موسیقی مجوزداری که بشدت ممیزی شده وجود دارد، باعث نوعی دور و تسلسل و وجهی تک بعدی در موسیقی ما شده که گوش‌های زیادی را بتدریج تشنه شنیدن فرم‌ها، سبک‌ها و حرف‌های جدید و غیرتکراری کرده است، حال آنکه ما هنوز بر سر موجودیتی که بخشی از آفرینش خداوند است، مشکل داریم!

من با بیش از ۳۰ سال تجربه در زمینه موسیقی راک و ارائه دو آلبوم ِ شیدایی درون ۱و۲ همیشه به دنبال دست یافتن به نوعی پرشین راک بوده ام، چرا که اتفاقِ خلاق در مسیرِ رهایی از کپی کاری شکل می‌گیرد. کپی کردن برای آزمون و خطا و آموزش شرط لازم و مفیدی است. ولی شرطِ کافی در دست یافتن به فرهنگ وهنرِایرانی کشف و شهود است؛ از زبان و موسیقی ایرانی گرفته تا شخصیت، منش، هویت و ظاهر ایرانی.

فرشاد رمضانی / آهنگساز و نوازنده موسیقی راک